ماساژ صورت و گردن، راهی نوین برای بهبود عملکرد مغز؟

پژوهشی نوین به رهبری دانشمندان کره‌ای نشان داده است که ماساژ ملایم صورت و گردن می‌تواند به بهبود عملکرد سیستم دفع ضایعات مغز کمک کند؛ سیستمی که نقش مهمی در پاک‌سازی پروتئین‌های مضر مرتبط با بیماری‌هایی چون آلزایمر و پارکینسون دارد. این پژوهش که در موش‌ها و میمون‌ها انجام شده، افق‌های تازه‌ای را در زمینه درمان‌های غیرتهاجمی برای بیماری‌های عصبی گشوده است.

مایع مغزی-نخاعی (CSF) که مغز را در بر می‌گیرد، به‌طور مداوم در مغز تولید شده و از طریق شبکه‌ای از رگ‌های لنفاوی به بیرون از مغز هدایت می‌شود. مطالعات پیشین نشان داده‌اند که این مایع، نقشی اساسی در دفع مواد زائد سلول‌های مغزی ایفا می‌کند؛ از جمله پروتئین بتا-آمیلوئید که با بیماری آلزایمر مرتبط است. با این حال، دستکاری این سیستم به‌ویژه در نواحی عمیق گردن همواره چالش‌برانگیز بوده است.

در مطالعه جدید، محققان موفق شدند شبکه‌ای از رگ‌های لنفاوی را در حدود ۵ میلی‌متر زیر پوست صورت و گردن شناسایی کنند؛ کشفی که با استفاده از تزریق رنگ فلورسنت و تصویربرداری از موش‌ها و میمون‌های بیهوش به‌دست آمد. آنها دریافتند که بیهوشی‌های مورد استفاده در مطالعات قبلی، مانع شناسایی این رگ‌های سطحی شده بودند.

برای بررسی تأثیر تحریک این رگ‌ها، پژوهشگران دستگاهی ساده با یک میله کوچک و پنبه‌ای نرم طراحی کردند و با حرکات ملایم به مدت یک دقیقه ناحیه صورت و گردن موش‌ها را ماساژ دادند. نتایج حیرت‌انگیز بود: تنها نیم ساعت پس از ماساژ، سرعت جریان CSF در مغز موش‌ها به‌طور متوسط سه برابر شد و در موش‌های پیر، این جریان به سطح مشابه موش‌های جوان رسید. در آزمایش‌های اولیه روی میمون‌ها نیز نتایج مشابهی به‌دست آمد.

علاوه بر این، تیم تحقیقاتی نشانه‌هایی از وجود رگ‌های مشابه در زیر پوست انسان، در بررسی اجساد انسانی نیز یافته‌اند. با این حال، دانشمندان هشدار می‌دهند که تفاوت‌های آناتومیکی بین انسان و حیوانات آزمایشگاهی ممکن است تأثیر این روش را در بدن انسان محدود کند. همچنین هنوز به‌طور قطعی مشخص نشده که افزایش جریان CSF می‌تواند روند پیری مغز را کُند یا از پیشرفت بیماری‌های تحلیل‌برنده جلوگیری کند.

با وجود این، این یافته‌ها نویدبخش آینده‌ای هستند که در آن با روش‌هایی ساده، ایمن و غیرتهاجمی همچون ماساژ، بتوان عملکرد مغز را بهبود داد و از بروز یا پیشرفت بیماری‌های عصبی جلوگیری کرد. تیم کره‌ای اعلام کرده است که در گام بعدی، این تکنیک را بر روی موش‌هایی با مدل ژنتیکی بیماری آلزایمر آزمایش خواهد کرد. این مطالعه دریچه‌ای تازه به سوی درک بهتر نقش گردش مایع مغزی-نخاعی در سلامت مغز و امکان‌های درمانی نوین گشوده است.