کشفی شگفت‌انگیز: پروتئین مرتبط با آلزایمر در نوزادان مفید است، نه مضر!
پژوهشگران دریافتند نوزادان، به‌ویژه نارس‌ها، دارای سطح بالایی از پروتئین p-tau217 هستند؛ همان پروتئینی که در بیماران مبتلا به آلزایمر دیده می‌شود اما برخلاف تصور قبلی، این پروتئین در نوزادان نه‌تنها مضر نیست، بلکه برای رشد مغز ضروری است و به‌مرور در ماه‌های ابتدایی زندگی کاهش می‌یابد.
یافته‌ای نو از پژوهشگران دانشگاه گوتنبرگ سوئد نشان می‌دهد که نوزادان سطح بالایی از پروتئین p-tau217 را در خون خود دارند؛ پروتئینی که سال‌هاست به عنوان یکی از شاخص‌های اصلی بیماری آلزایمر شناخته می‌شود. اما برخلاف بزرگسالان مبتلا به این بیماری، حضور این پروتئین در نوزادان نه‌تنها به بافت مغز آسیب نمی‌زند، بلکه نقشی حیاتی در رشد و تکامل مغز ایفا می‌کند.
در این مطالعه که برای نخستین‌بار به طور مستقیم سطح p-tau217 را در نوزادان اندازه‌گیری کرده، مشخص شد که نوزادان نارس بیشترین سطح این پروتئین را دارند. این سطح بالا با رشد مغزی در ماه‌های نخست زندگی مرتبط است و به تدریج تا سن ۳ تا ۴ ماهگی کاهش می‌یابد و به سطح عادی بزرگسالان می‌رسد. این در حالی است که در افراد مبتلا به آلزایمر، تجمع همین پروتئین باعث ایجاد گره‌های سمی و تخریب سلول‌های عصبی می‌شود.
نکته کلیدی این پژوهش آن است که سطح بالای p-tau217 به خودی خود بیماری‌زا نیست، بلکه نحوه تنظیم و کنترل آن در مغز نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. این تفاوت در رفتار بیوشیمیایی می‌تواند سرنخی مهم برای درمان یا حتی پیشگیری از آلزایمر باشد. محققان معتقدند که درک سازوکارهای طبیعیِ مغز نوزادان در کنترل این پروتئین می‌تواند به طراحی روش‌هایی منجر شود که از تجمع مخرب آن در سالمندان جلوگیری کند.
این تحقیق همچنین پیشنهاد می‌دهد که از p-tau217 می‌توان به عنوان نشانگر زیستی برای بررسی سلامت مغز نوزادان، به‌ویژه نارس‌ها یا نوزادان در معرض خطر اختلالات رشد عصبی، بهره گرفت. اگرچه پژوهش هنوز محدودیت‌هایی دارد ـ مانند نبود داده‌های بلندمدت در گروه‌های سنی مختلف یا استفاده از تنها یک روش آزمایشگاهی ـ اما نتایج اولیه بسیار امیدوارکننده‌اند و دریچه‌ای تازه در شناخت بیماری‌های عصبی گشوده‌اند.
این مطالعه در مجله علمی Brain Communications منتشر شده است.