استفاده از آب باران جاریشده از تنه درختان؛ راهکاری نوین برای مدیریت آب شهری و آبیاری باغهای شهری
پژوهش جدیدی نشان میدهد که میتوان از جریان ساقهای، یعنی آبی که هنگام بارندگی از تنه درختان به زمین میریزد، بهعنوان منبعی مغذی برای آبیاری باغهای شهری بهره برد. این آب، که معمولاً سرشار از نیتروژن و پتاسیم است، تاکنون در برنامههای مدیریت رواناب شهری نادیده گرفته میشد.

با تشدید روند شهرنشینی و افزایش اثرات تغییرات اقلیمی، توجه شهرها به استفاده از زیرساختهای سبز بهمنظور مدیریت بهتر روانابهای سطحی و افزایش تابآوری محیطی بیشتر شده است. در این میان، درختان شهری نقشی فراتر از زیباسازی فضای شهری دارند؛ آنها نهتنها کربن جذب میکنند و اثر جزیره گرمایی را کاهش میدهند، بلکه فرآیند بارندگی را به بخشهایی چون برگپوشی، نفوذ از میان شاخهها و جریان ساقهای (Stemflow) تقسیم میکنند.
جریان ساقهای، یعنی آب بارانِ متمرکزی که از طریق تنه درخت به زمین میرسد، در محیطهای شهری میتواند حجمی قابل توجه و غنی از مواد مغذی مانند نیتروژن و پتاسیم داشته باشد. با این حال، این جریان ارزشمند اغلب در برنامهریزیهای متداول مدیریت آب نادیده گرفته میشود. مطالعهای جدید نشان داده است که میتوان از این جریان برای تأمین آبیاری رایگان باغهای شهری بهره برد و همزمان بار رواناب شهری را کاهش داد. پژوهشگران با استفاده از دادههای دقیق مکانی (با وضوح یکمتری) و تحلیل GIS در چهار شهر آمریکا شامل فیلادلفیا، کلیولند، تمپا و فینیکس، مناطقی با بیشترین پتانسیل برداشت مؤثر جریان ساقهای را شناسایی کردهاند. در این ارزیابی، مشخص شد که بین ۸ تا ۱۶ درصد پوشش درختی این شهرها قابلیت بالایی برای بهرهبرداری دارد.
نکته قابل توجه آن است که استفاده از این روش به حداقل تغییرات در ساختار شهری نیاز دارد و میتواند به عنوان یک راهکار ارزان، مقیاسپذیر و مؤثر در مدیریت منابع آب معرفی شود. بهرهگیری از این آب نهتنها در کاهش فشار بر شبکه فاضلاب و زیرساختهای سنتی مؤثر است، بلکه به شکل طبیعی آب غنیشدهای برای کشاورزی شهری و سیستمهای نفوذپذیر فراهم میکند. این تحقیق نشان میدهد که تلفیق فرآیندهای طبیعی با زیرساختهای شهری موجود، میتواند افقهای جدیدی در مدیریت پایدار و هوشمند آب شهری بگشاید.