چرا مردم قوانین را رعایت می‌کنند؟ کشف راز رفتار قانون‌مداری فراتر از پاداش و تنبیه!
پژوهشگران با اجرای آزمایش‌هایی نشان دادند که بیشتر مردم حتی در غیاب پاداش یا تنبیه، قوانین را رعایت می‌کنند و احترام درونی به قانون و انتظار اجتماعی از رفتار درست، از عوامل کلیدی در قانون‌مداری هستند.
مطالعه‌ای تازه در حوزه علوم رفتاری به بررسی این سوال کلیدی پرداخته است که چرا افراد قوانین و هنجارهای اجتماعی را رعایت می‌کنند، حتی زمانی که شکستن قانون هیچ پیامد خارجی یا تنبیهی برای آن‌ها ندارد. این پژوهش که توسط سایمون گچر، لوکاس مولمن و دانیله نوزنزوی انجام شده و در نشریه Nature Human Behaviour منتشر شده، چارچوبی نوآورانه به نام CRISP را معرفی می‌کند که عوامل مختلف تأثیرگذار بر پایبندی به قوانین را به‌صورت یکپارچه تحلیل می‌کند.
بر اساس این چارچوب، رفتار قانون‌مداری یا «رعایت قوانین» ترکیبی از چهار عامل اصلی است: احترام درونی به قوانین، انگیزه‌های بیرونی، انتظارات اجتماعی و ترجیحات اجتماعی. برای آزمایش این نظریه، بیش از ۱۴ هزار شرکت‌کننده انگلیسی‌زبان در چهار سری آزمایش آنلاین شرکت کردند که در آن‌ها قوانینی اختیاری، پرهزینه و بدون نظارت تعریف شده بود. نتایج شگفت‌انگیز نشان داد که بین ۵۵ تا ۷۰ درصد افراد به این قوانین پایبند بودند، حتی وقتی شکستن آن هیچ ضرری برای دیگران نداشت و هویت افراد نیز ناشناس بود.
این یافته‌ها نشان می‌دهد که پایبندی به قوانین صرفاً به پاداش‌ها و تنبیهات بیرونی وابسته نیست، بلکه احترام و باور درونی به ارزش قانون و همچنین انتظاراتی که جامعه نسبت به رفتارهای قانون‌مند دارد، نقش مهمی در این رفتارها ایفا می‌کند. علاوه بر این، شکستن قوانین به‌نوعی مسری است، اما به طور کلی این رفتار در سطح متوسطی باقی می‌ماند و نمی‌تواند اکثریت افراد را تحت تاثیر قرار دهد.
پژوهشگران همچنین دریافتند که انگیزه‌های نوع‌دوستانه و پاداش‌های بیرونی می‌توانند میزان پایبندی به قوانین را افزایش دهند، اما بیشترین تأثیر را احترام درونی به قوانین و انتظار اجتماعی دارند. این نتایج اهمیت نقش عوامل روانی و اجتماعی در شکل‌گیری رفتارهای قانون‌مندانه را نشان می‌دهد و به توضیح می‌پردازد که چرا افراد حتی در شرایطی که نظارتی وجود ندارد و پیامدی برای شکستن قوانین ندارد، همچنان به رعایت آن‌ها تمایل دارند.
این مطالعه نه تنها درک ما از ریشه‌های قانون‌مداری را عمیق‌تر می‌کند، بلکه می‌تواند به سیاست‌گذاران و فعالان اجتماعی در طراحی راهکارهای موثرتر برای ترویج رفتارهای اجتماعی مثبت کمک کند. احترام درونی به قانون و نقش انتظارات اجتماعی باید به عنوان سنگ‌بنای هر سیاست‌گذاری مرتبط با رعایت قوانین در نظر گرفته شود، زیرا این عوامل می‌توانند انگیزه‌های بیرونی را تقویت کرده و به ایجاد جامعه‌ای قانون‌مندتر و هماهنگ‌تر منجر شوند.