راز عمر طولانی و سرطان نگرفتن خفاش‌ها کشف شد
دانشمندان موفق به کشف دلایل طول عمر بالا و مقاومت شگفت‌انگیز خفاش‌ها در برابر سرطان شدند. آن‌ها دریافتند که برخی گونه‌های خفاش مانند Myotis lucifugus دارای دو نسخه فعال از ژن p53 هستند؛ ژنی که نقش کلیدی در از بین بردن سلول‌های پیش‌سرطانی دارد. این ویژگی به همراه فعالیت مداوم آنزیم تلومراز باعث بازسازی بافت‌ها بدون افزایش خطر سرطان می‌شود.
نتایج یک پژوهش تازه از دانشگاه روچستر، خفاش‌ها را در جمع معدود جانورانی قرار می‌دهد که توانسته‌اند با گذشت زمان، به شکلی مؤثر از بروز سرطان و پیری سلولی جلوگیری کنند. این مطالعه که در Nature Communications منتشر شده، نشان می‌دهد که ترکیبی از ژنتیک پیشرفته، تنظیم دقیق سیستم ایمنی، و توانایی استثنایی در ترمیم سلولی، خفاش‌ها را به الگویی نوین برای درمان‌های آینده ضد سرطان و ضد پیری تبدیل کرده است.
برخلاف اغلب پستانداران، خفاش‌هایی مانند Myotis lucifugus با وزن کمتر از ۱۵ گرم، می‌توانند بیش از ۳۰ سال عمر کنند و در این مدت تقریباً هیچ نشانه‌ای از تومور یا ضعف ایمنی از خود نشان نمی‌دهند. بررسی‌ها نشان داده که این خفاش‌ها دو نسخه فعال از ژن کلیدی p53 را در بدن خود دارند؛ ژنی که نقش اصلی در نابودی سلول‌های سرطانی (از طریق فرآیند آپوپتوز یا مرگ برنامه‌ریزی‌شده سلولی) ایفا می‌کند. این در حالی است که انسان تنها یک نسخه از این ژن دارد.
از دیگر ویژگی‌های شگفت‌انگیز خفاش‌ها، حفظ تلومرهای سلولی است. تلومرها در انسان‌ها به مرور کوتاه می‌شوند و یکی از علل اصلی پیری و بیماری‌های وابسته به سن هستند. اما در بدن خفاش‌ها، آنزیم تلومراز فعال باقی می‌ماند و از کوتاه‌شدن تلومرها جلوگیری می‌کند، بدون آن‌که باعث تقسیم‌های کنترل‌نشده سلولی و تشکیل تومور شود. این پدیده به دلیل تنظیم همزمان فعالیت p53 است که در صورت رشد غیرطبیعی، بلافاصله وارد عمل شده و سلول‌های مشکوک را از بین می‌برد.
در کنار این دو عامل حیاتی، سیستم ایمنی خفاش‌ها نیز نقش مهمی ایفا می‌کند. بر خلاف انسان، که پاسخ‌های التهابی بیش از حد می‌تواند باعث آسیب به بافت‌ها و افزایش خطر سرطان شود، خفاش‌ها با مهار عوامل التهابی مانند NLRP3 inflammasome و تنظیم پاسخ‌های اینترفرونی، از بروز التهاب مزمن جلوگیری می‌کنند. همچنین ساختار ژنتیکی آن‌ها نشان می‌دهد که گیرنده‌های سلول‌های کشنده طبیعی (NK) در آن‌ها توسعه‌یافته‌تر از سایر پستانداران است و به‌نوعی، یک سیستم نظارتی دائمی در بدن آن‌ها فعال است.
یافته‌های این پژوهش، که با حمایت مؤسسه ملی سالمندی آمریکا انجام شده، می‌تواند مسیر نوینی در درمان‌های ژنتیکی و دارویی برای مقابله با سرطان و افزایش طول عمر سالم در انسان ایجاد کند. تقویت ژن p53، فعال‌سازی کنترل‌شده تلومراز، و تنظیم ایمنی بدن، سه راهبردی هستند که اکنون با الهام از طبیعتِ مقاوم خفاش‌ها، در آزمایشگاه‌های دنیا مورد توجه قرار گرفته‌اند.
این کشف در کنار مطالعات پیشین روی حیوانات مقاوم دیگری مانند موش‌کور برهنه، نهنگ‌های سرکمان و فیل‌ها، نشان می‌دهد که پاسخ بسیاری از بیماری‌های انسانی ممکن است در رمزگشایی از مکانیزم‌های طبیعی دیگر گونه‌ها نهفته باشد. خفاش‌ها نه تنها موجوداتی جالب از نظر بوم‌شناسی هستند، بلکه حالا می‌توانند الهام‌بخش پیشرفت‌های بزرگ علمی نیز باشند.